Logotyp

Logotyp Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu

Opis i historyczne odniesienia

Na przełomie 2017 i 2018 roku podjęto prace nad zaprojektowaniem nowego logotypu Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. W ich efekcie przyjęto nowy znak, na który składają się dwa dopełniające się elementy – obrazowy i słowny.
Element graficzny, umieszczony z lewej strony logotypu, przedstawia tarczę o późnogotyckim kształcie, w której wyobrażono nałęczkę (chustę przewiązaną w koło ze zwisającymi końcami), czyli herb Nałęcz. Nad tarczą posadowiono dziewięciopałkową, hrabiowską koronę, z pojedynczym kamieniem na obręczy, a nad nią herbowy klejnot – dwa rogi jelenia z czterema rosochami każdy, między którymi panna z przepaską na głowie, oburącz trzymająca się rogów. Wokół tarczy zamarkowano heraldyczne labry. Po prawej stronie logotypu umieszczono w dwóch wersach napis: Biblioteka Raczyńskich.

Przyjęty znak odwołuje się w warstwie obrazowej do najstarszej znanej nam dziś, dziewiętnastowiecznej pieczęci Biblioteki, a w szczególności do umieszczonego w jej polu herbu ówczesnego właściciela książnicy – hrabiego Edwarda Raczyńskiego. Herb ten jednak – co należy tu podkreślić – nie został ukazany zgodnie z odmianą, jaką Edward Raczyński otrzymał wraz z tytułem hrabiowskim od króla pruskiego (1824). Pełna jego wersja przedstawiała w polu czerwonym przepaskę srebrną, nad tarczą koronę hrabiowską, nad nią hełm z labrami czerwono-srebrnymi, a w klejnocie, pomiędzy jelenimi rogami, pannę trzymającą się ich oburącz. Tarczę dodatkowo podtrzymywały po bokach dwa czarne, pruskie, ukoronowane orły. Pod tarczą, na wstędze, umieszczona była dewiza: VITAM IMPENDERE VERO. Na pieczęci Biblioteki, zapewne świadomie, ze względów narodowych, zrezygnowano z przedstawiania pruskich orłów. Okrągła pieczęć przedstawia herb Nałęcz z koroną hrabiowską, labrami i klejnotem. Pod tarczą o tzw. szwajcarskim kroju
i szrafowanym pionowo polu, ukazano też zawieszony na wstędze Order Wojskowy Księstwa Warszawskiego (Virtuti Militari), który Edward Raczyński otrzymał w 1810 roku. Napis w otoku, ograniczonym dwoma zewnętrznymi obwódkami (cienką i grubą), głosi: BIBLIOTEKA PUBL(ICZNA) ZAKŁADU ED(WARDA) HR(ABIEGO) RACZYŃSKIEGO. Wyobrażenie heraldyczne na pieczęci Biblioteki zostało w przyjętym logotypie zmodyfikowane przez projektantów. Zmianie uległ kształt tarczy herbowej (z tzw. szwajcarskiej na późnogotycką), która nie jest także szrafowana, czyli pokryta drobnymi, pionowymi liniami markującymi jej czerwoną barwę. Słusznie nie ukazano też pod tarczą orderu, ten bowiem łączył wizerunek bezpośrednio z postacią hrabiego Edwarda Raczyńskiego; współcześnie zaś Bibliotece patronuje w całości rodzina byłych właścicieli (Biblioteka Raczyńskich), a nie tylko postać hrabiego. Chociaż herb Nałęcz widniejący na dziewiętnastowiecznej pieczęci Biblioteki obrano za wzór projektowanego logotypu, to projektanci
i decydenci z pewną dowolnością podeszli do ścisłych zasad rządzących kreowaniem wizerunków heraldycznych (oddanie kształtu korony hrabiowskiej; sposób ukazania labrów). Ars heraldica ustąpiła w tym przypadku przed niczym nie skrępowaną swobodą współczesnych rozwiązań graficznych.