Rozbudowa budynku Biblioteki Raczyńskich

Biblioteka Raczyńskich powstała z fundacji Edwarda Raczyńskiego, wielkopolskiego magnata, mecenasa sztuki i nauki, autora książek, publicysty i wydawcy, obrońcy praw narodowych. Jest najstarszą z obecnie istniejących bibliotek publicznych w Polsce. Otwarcie Biblioteki nastąpiło 5 maja 1829 r., a oficjalne przekazanie miastu Poznaniowi – 8 lutego 1832 r. Fundator nie obciążył miasta kosztami utrzymania instytucji, lecz zabezpieczył jej byt funduszami pochodzącymi z własnego majątku.

Pomysł założenia w Poznaniu biblioteki zrodził się z przekonania E. Raczyńskiego, że w warunkach pruskiego panowania podstawowe znaczenie dla zachowania odrębności narodowej ma pielęgnowanie polskiego języka i pamiątek historycznych. „Ponieważ nie było w tej części kraju publicznego księgozbioru, który by dla nas i następców przechowywał skarby dziejopisarstwa i piśmiennictwa ojczystego, krzewił przy tym zamiłowanie do nich i ułatwiał prace i badania na tym polu – pisał współczesny mu Marceli Motty – stworzył Raczyński taki zakład, który krocie kosztował”. Bibliotekę otworzył fundator dla wszystkich bez względu na narodowość, wyznanie, pochodzenie społeczne i wykształcenie. Korzystali z niej jednak głównie polscy uczeni, pisarze i publicyści, działacze narodowi oraz kształcąca się młodzież. Biblioteka Raczyńskich stała się dla nich miejscem skupienia, ważnym warsztatem pracy naukowej i edukacyjnej, a także symbolem narodowej kultury.

Księgozbiór Biblioteki, który pierwotnie podarował E. Raczyński, był przez cały czas zaborów i potem w okresie międzywojennym uzupełniany o prawdziwe skarby polskiego i europejskiego piśmiennictwa, jak też o użyteczne dla ogółu czytelników wydawnictwa popularne.
Zbiory te, uratowane w dużej części z pożogi II wojny światowej, z uwagi na wysoką wartość zabytkową, naukową i oświatową, usytuowały Bibliotekę Raczyńskich w gronie najważniejszych polskich książnic. Korzystają z nich dzisiaj czytelnicy nie tylko Poznania, lecz także z kraju i zagranicy.

Współczesna Biblioteka Raczyńskich systematycznie wzbogaca zbiory i doskonali swoją działalność zgodnie z wymogami czasów i oczekiwaniami użytkowników. Służy zarówno tym, którzy mają poczucie przynależności do globalnego społeczeństwa informacyjnego, jak i tym, którzy z rozmaitych przyczyn są wykluczeni i nigdy nie staną się jego członkami, natomiast chcą korzystać z elementarnych dóbr kultury.

Jest ona w skali kraju ważnym ośrodkiem informacji naukowej, związanej zwłaszcza z zasobami starych druków, rękopisów, kartografii, wydawnictw XIX i XX – wiecznych. Wśród polskich bibliotek wyróżnia się także oryginalnymi formami promocji współczesnej literatury i książek upowszechniających wiedzę. W środowiskach kultury i nauki całego kraju znane są organizowane od wielu lat przez Bibliotekę Raczyńskich Poznańskie Przeglądy Nowości Wydawniczych „Książka Wiosny, Lata, Jesieni, Zimy”, Konkurs im. Arkadego Fiedlera na najlepszą książkę roku o tematyce podróżniczej i krajoznawczej o „Nagrodę Bursztynowego Motyla” oraz konkurs na ekslibris (odbywający się co trzy lata).
Biblioteka Raczyńskich jest miejscem do którego przybywają bibliotekarze i studenci z różnych regionów kraju w celu zapoznania się z unikatowymi zbiorami, działalnością i zabytkowym gmachem najstarszej biblioteki publicznej w Polsce. Odwiedzają Bibliotekę również turyści, gdyż jest ona interesującym  elementem Traktu Królewsko – Cesarskiego w Poznaniu.
Dziedzictwo kulturowe, historyczna tradycja oraz współczesna działalność kulturalna i edukacyjna nadały Bibliotece Raczyńskich wysoką rangę i trwały charakter ponadregionalny.

Konieczność realizacji inwestycji


Konieczność rozbudowy wynika z obecnego stanu lokalowego Biblioteki Raczyńskich. Szczupła powierzchnia użytkowa w dwóch odległych od siebie budynkach (pl.Wolności 19, ul. Św.Marcin 65), wynosząca w sumie 2,5 tys. m2, znacznie ogranicza efektywność obsługi czytelników i użytkowników informacji.
Brak miejsca sprawia, że ponad 40 tys. książek ulokowano w wynajmowanych pomieszczeniach poza Biblioteką i liczba ta ciągle wzrasta. Jednocześnie pogarsza się sprawność udostępniania zbiorów. Poza tym, czytelnicy nie  odczuwają satysfakcji z dostępu do nowoczesnego systemu informatycznego Biblioteki, ponieważ nie ma możliwości zainstalowania niezbędnej ilości komputerów.
Magazyny zbiorów bibliotecznych w obu XIX-wiecznych budynkach, w których przechowywane są skarby kultury narodowej, nie posiadają właściwych warunków do zapewnienia tym obiektom bezpieczeństwa, zarówno w zakresie klimatyzacji, jak i ochrony fizycznej.
Generalnie rzecz ujmując, obecna sytuacja lokalowa nie stwarza jednej z najważniejszych instytucji kultury w Polsce, jaką jest Biblioteka Raczyńskich, możliwości rozwoju i pełnej modernizacji.

Charakterystyka projektu


Przedmiotem projektu jest rozbudowa budynku Biblioteki Raczyńskich przy pl. Wolności 19 (wzdłuż al. Marcinkowskiego) o nową część zintegrowaną funkcjonalnie i komunikacyjnie z istniejącym zabytkowym gmachem wraz z zakupem trwałego wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności bibliotecznej, informacyjnej, naukowej i kulturalnej zgodnie z oczekiwaniami społecznymi i nowoczesnymi metodami ich zaspokajania.
Przyszły budynek o powierzchni całkowitej 11 738 m2, w tym użytkowej 9 565,5 m2 i kubaturze 44.731 m3 uwzględni najnowsze tendencje w budownictwie bibliotecznym i wyposażeniu specjalistycznym, przez co podwyższy atrakcyjność inwestycji dla użytkowników. W warstwie urbanistycznej stanie się on wartościowym elementem centrum Poznania. Kompleks obu gmachów (starego i nowego) spełniać będzie funkcję publiczną, dlatego będzie tak skomponowany, aby jego wyodrębnienie z otaczającej tkanki miejskiej nie budziło wątpliwości.
Beneficjentem przedsięwzięcia będą przede wszystkim mieszkańcy Poznania i Wielkopolski oraz użytkownicy z kraju i zagranicy przybywający do Biblioteki w celu korzystania z unikatowych zbiorów specjalnych lub chcący wziąć udział w organizowanych przez Bibliotekę wydarzeniach kulturalnych.

Przeskocz do treści