Cyfrowe kalendarium życia i twórczości Kraszewskiego

Życie „najpracowitszego z Polaków” na nowo opisane

W Bibliotece Raczyńskich rozpoczynają się prace nad cyfrowym kalendarium życia i twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego za lata 1812-1863. To przedsięwzięcie można scharakteryzować, odpowiadając na kilka najprostszych pytań.

Po co? Kraszewski, pisarz o życiu dramatycznym i zawikłanym, do tej pory nie doczekał się naukowej biografii, tymczasem jego losy stanowią jakby sumę doświadczeń Polaków XIX wieku. Ileż ról trzeba wymienić, pisząc o nim: gospodarował na roli, był działaczem społecznym, organizatorem życia teatralnego i muzycznego, politykiem, konspiratorem, więźniem sumienia, kompozytorem, dziennikarzem, redaktorem naczelnym kilku pism, wydawcą, archeologiem, historykiem, malarzem etc. Poznając jego życie, zanurzamy się w nurt europejskiego XIX wieku, z charakterystycznym dlań dynamizmem nowoczesności i formowaniem się zbiorowych tożsamości. Zrozumieć tę przeszłość, znaczy lepiej pojąć teraźniejszość. Efektem prac będzie dokładne i wszechstronne przedstawienie pierwszej, krajowej części biografii i twórczości pisarza (z perspektywą opracowania części drugiej w przyszłości). Kalendarium zawierać będzie też ujęcie geografii życia społecznego na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej, z uwzględnieniem ośrodków takich jak Żytomierz, Biała Podlaska, Lublin, Wilno etc. Tym samym na nowo przedstawione zostaną relacje między narodami i mniejszościami narodowymi zamieszkujących tereny obecnej Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy.

Dla kogo? Cyfrowe opracowanie – intuicyjne i przyjazne – stanie się dostępne online dla każdego. Korzystać z niego będą naukowcy (literaturoznawcy, historycy, badacze kultury, historycy sztuki, folkloryści, biografiści, edytorzy), ale także ci wciąż liczni czytelnicy, którym bliska jest różnorodna twórczość Kraszewskiego. Oraz wszyscy, którzy po prostu interesują się epoką nazywaną „wielkim stuleciem Polaków”.

Dlaczego w Poznaniu? Warto przypomnieć, że Kraszewski chciał tutaj zamieszkać, czemu sprzeciwiły się władze pruskie. Poznaniowi, a dokładniej: Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk, pisarz przekazał dary, jakie otrzymał podczas jubileuszu 50-lecia pracy pisarskiej w 1879 r. Dziś ta jedyna w swoim rodzaju kolekcja przechowywana jest w Pracowni-Muzeum J.I. Kraszewskiego na Wronieckiej. Tam także znajduje się imponujący zbiór wydań i rękopisów pisarza oraz opracowań dotyczących jego życia i twórczości. W Bibliotece Raczyńskich jest więc Kraszewski u siebie, o czym świadczą poświęcane mu konferencje i prelekcje, a przede wszystkim – czytelnicy jego książek.

Projekt, którego realizacja przez zespół naukowców z Poznania i kilku innych ośrodków potrwa pięć lat, jest dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Kwota dotacji to 1 243 560 zł.

oprac.  prof. UAM dr hab. Wiesław Ratajczak kierownik projektu