Festiwal Ludzie Książki. REYMONT. WIELOGŁOS

Chociaż dziś częściej niż o „Chłopach” dyskutujemy o „Chłopkach”, Reymont cały czas potrafi zaskoczyć i zainspirować. Podczas czwartej edycji Festiwalu Ludzie Książki porozmawiamy o historii, kulturze ludowej i gwarze, potańczymy na potańcówce, stworzymy z dziećmi „cuda-wianki”, poznamy tajemnice Reymonta. W finałowym panelu o wpływie „Chłopów” na współczesne postrzeganie wsi opowiedzą Joanna Kuciel-Frydryszak, Anna Fryczkowska i prof. Kacper Pobłocki.

Zapraszamy do udziału w wydarzeniach w filiach, gmachu głównym, Muzeum Literackim Henryka Sienkiewicza, Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, Domu Książki. Wstęp bezpłatny, na niektóre zajęcia obowiązują zapisy.

Program:

2 czerwca (poniedziałek) godz. 17.00
Biblioteka Raczyńskich Filia 4, ul. Lodowa 4
„Chłopi”, Stary Marych i Janosik – różne oblicza gwar w kulturze
Gwary są istotnym elementem regionalnego dziedzictwa kulturowego. Zdawali sobie z tego sprawę pisarze, wykorzystujący je jako tworzywo dialektyzacji, zdają sobie sprawę także twórcy reklam, filmów i seriali. Po jakie środki językowe sięgają ich autorzy? Jaki obraz gwary wyłania się z medialnych i artystycznych przekazów? O tym wszystkim opowie prof. Błażej Osowski, kierownik Pracowni Dialektologicznej UAM.

3 czerwca (wtorek) godz. 17.30
Biblioteka Raczyńskich Filia Naramowicka, ul. Rubież 14 a
O nas bez nas. Dzieje chłopów w Polsce i ich odbicie w literaturze
Przez całe wieki chłopi nie mieli możliwości tworzenia własnej historii ani reprezentowania samych siebie w twórczości literackiej. Każdy widział ich takimi, jakimi chciał ich zobaczyć, a spektrum tego odbioru było szerokie: od pogardy dla „chama” do młodopolskiej chłopomanii. Żaneta Dolatowska przedstawi, jak kształtowały się losy chłopstwa na ziemiach polskich, jakie drogi wiodły do emancypacji tej warstwy społecznej i w jaki sposób kwestie te zostały utrwalone w literaturze.

5 czerwca (czwartek) godz. 10.00
Sala Posiedzeń Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, ul. Mielżyńskiego 27/29
„Reymont nieoczywisty. W 100. rocznicę śmierci Noblisty”. Konferencja naukowa.
Przedstawiciele różnych ośrodków i dyscyplin zaprezentują te elementy obszernego dorobku Reymonta, które skłaniają do lektury nowej, ponowionej czy też powtórnej, wydobywającej wątki wcześniej przeoczone czy nie-doczytane. Wśród poruszanych tematów pojawią się wystąpienia związane z postaciami kobiet, dzieci, a także recepcja dzieł Reymonta i badania nad jego spuścizną. Organizatorami konferencji są Biblioteka Raczyńskich, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Oddział Poznański oraz Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

7 czerwca (sobota) godz. 12.30
Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza, Stary Rynek 84
Noblista u Noblisty. Wernisaż wystawy

Na wystawie prezentować będziemy autografy Władysława Reymonta, a także znajdujące się w zbiorach Biblioteki Raczyńskich tłumaczenia „Chłopów” na język japoński. Będą fotografie zakupione przez Bibliotekę Uniwersytecką, należące do zaprzyjaźnionej z Reymontami rodziny Niemerów, mieszkającej we Włoszech. Zobaczycie ponadto książki pochodzące z rodzinnych zbiorów Noblisty, przekazane Bibliotece Uniwersyteckiej w okresie międzywojennym przez „p. Władysławową Reymontową”, czyli żonę pisarza Aurelię Reymont. Natomiast ze zbiorów Biblioteki PTPN pokażemy obcojęzyczne publikacje dzieł W. Reymonta, jako wyraz popularności twórczości pisarskiej naszego Noblisty na świecie. Wystawa będzie czynna do 20 czerwca.

Wydarzenie towarzyszące.

10 czerwca (wtorek) godz. 17.30
Biblioteka Raczyńskich Filia Wildecka, ul. Hetmańska 91
O nas bez nas. Dzieje chłopów w Polsce i ich odbicie w literaturze
Przez całe wieki chłopi nie mieli możliwości tworzenia własnej historii ani reprezentowania samych siebie w twórczości literackiej. Każdy widział ich takimi, jakimi chciał ich zobaczyć, a spektrum tego odbioru było szerokie: od pogardy dla „chama” do młodopolskiej chłopomanii. Żaneta Dolatowska przedstawi, jak kształtowały się losy chłopstwa na ziemiach polskich, jakie drogi wiodły do emancypacji tej warstwy społecznej i w jaki sposób kwestie te zostały utrwalone w literaturze.

10 czerwca (wtorek) godz. 17.00
Biblioteka Raczyńskich Filia Naramowicka, ul. Rubież 14
Papierowy świat Jagny. Prelekcja i warsztaty dla dorosłych
Spotkanie inspirowane powieścią „Chłopi” Władysława Reymonta oraz jej najnowszą ekranizacją, w której szczególnie wyeksponowana została, w książce zaledwie wspomniana, pasja głównej bohaterki do tworzenia wycinanek z papieru. Dla Jagny ta forma sztuki była poszukiwaniem piękna oraz możliwością ucieczki od realiów codziennego życia. Podczas warsztatów przyjrzymy się twórczości kobiet na dawnej wsi. Podpatrzymy, jak zdobiły swoje domostwa i jakie dekoracje tworzyły – w różnych regionach Polski, przy okazji świąt i na co dzień. Uczestnicy będą mogli spróbować swoich sił w wycinance ludowej.
Zapisy w Filii Naramowickiej.

11 czerwca (środa) 17. 00
Biblioteka Raczyńskich Filia 53, ul. Hetmańska 91
Obraz z życia polskiej wsi. Warsztaty literacko-plastyczne dla dzieci
Korzystając z książki „Etnogadki. Opowiastki o dawnych obrzędach i zwyczajach” porozmawiamy o życiu na wsi kiedyś i teraz. W planie gry, wspólne czytanie i praca plastyczna. Zajęcia dla dzieci w wieku 7-11 lat. Obowiązują zapisy w filii.

Festiwal Ludzie Książki. Reymont. Wielogłos
FINAŁ

12 czwartek (czwartek) godz. 18.00
Biblioteka Raczyńskich Filia Sztuki, pl. Wolności 19, sala 5
Barwione brzegi nie wystarczą. Jak dziś czytać klasykę? Panel
Od pewnego czasu rynek książki zostaje wręcz zalewany nowymi wydaniami klasyki polskiej i światowej, które rzadko łączą się z nowymi przekładami i opracowaniami krytycznymi. Co roku powraca też pytanie o zasadność istnienia kanonu lektur oraz o to, jakie dzieła powinny się w nim znajdować. I choć lista lektur obowiązkowych maleje, na księgarskich półkach pojawią się kolejne wydania „Chłopów” i „Lalki”. Jak dziś czytać, omawiać i wydawać klasykę? O tym opowiedzą Adrian Tomczyk – redaktor w wydawnictwie Świat Książki, twórca instagramowego profilu, na którym analizuje trendy na rynku książki, dr Beata Niklewicz – polonistka, literaturoznawczyni i metodyczka z Pracowni Innowacji Dydaktycznych UAM i Monika Wójtowicz z Księgarni Bookowski.

13 czerwca (piątek) godz. 18.00
Biblioteka Raczyńskich Filia Sztuki, pl. Wolności 19, sala 5
Reymont w mieście. O Łodzi, Warszawie i Londynie. Prelekcja dr Rozalii Wojkiewicz
Reymont urodził się na wsi, dziełem, które zapewniło mu literacką Nagrodę Nobla była powieść prezentująca polską wieś, ale sam był zafascynowany mechanizmami życia w mieście. Podczas prelekcji skupimy się na miastach opisanych w trzech powieściach: Łodzi z „Ziemi obiecanej”, Warszawie z „Komediantki” i Londynie z „Wampira”, ale także na tych elementach życia noblisty, które są mniej znane, a wciąż intrygujące, np. fascynacja teatrem czy spirytyzmem.

14 czerwca (sobota) godz. 12.00
Biblioteka Raczyńskich Filia Sztuki, pl. Wolności 19, sala 5
„Cuda wianki”. Warsztaty dla dzieci z Marianną Oklejak
Warsztaty, w których główną rolę zagrają wycinanki i ludowe wzory, poprowadzi Marianna Oklejak. Oprócz zajęć plastycznych (np. wycinanek, które lubiła robić Jagna z „Chłopów”), pojawią się także opowieści, przyśpiewki i zagadki z książki „Cuda wianki”. Warsztaty pomogą kształtować wrażliwość na sztukę i otaczający nas świat, a dzięki wspólnemu udziałowi dzieci i dorosłych będą też okazją do rodzinnego spędzania czasu.

14 czerwca (sobota) godz. 17.00 hol
Potańcówka z Kapelą Hałasów
W „Chłopach” zabawa i taniec pozwala przyjrzeć się charakterom oraz ukazuje barwność kultury ludowej. Nawiązując do jednej z najsłynniejszych scen tańca, jaką jest wesele Boryny i Jagny, zaprosimy na potańcówkę. Przewodnikami po świecie tańca i muzyki będzie Kapela Halasów, specjaliści od muzyki ludowej, tańca i tradycji.

16 czerwca (poniedziałek) godz. 18.00, sala 1
Chłopi. Chłopki. Chamstwo. Ludzie ziemi. Panel z udziałem Joanny Kuciel-Frydryszak, Anny Fryczkowskiej i Kacpra Pobłockiego
W stulecie wyróżnienia „Chłopów” literacką nagrodą Nobla spojrzymy na rolę powieści w myśleniu o wsi. Joanna Kuciel-Frydryszak w swoim bestsellerze „Chłopki. Opowieść o naszych babkach” odnosi się do powieści Reymonta już na poziomie tytułu. Jej rozmowy pozwalają na szerszą perspektywę widzenia kobiet urodzonych i żyjących na wsi. Choć czasy, o których opowiada autorka (XX-lecie międzywojenne) są późniejsze niż akcja „Chłopów”, to rola i losy kobiet pozostają podobne i warte refleksji. Książka stała się ważnym zjawiskiem literackim i społecznym oraz przyczynkiem do dyskusji o kobietach, wsi i opisywaniu historii. Kacper Pobłocki w „Chamstwie” opisuje z antropologicznej perspektywy czasy wcześniejsze niż Reymontowskie, jednak zależności między dworem a wsią, wyrastające z opisywanych przez badacza czasów, są jednym z ważnych wątków powieści. Anna Fryczkowska w trylogii „Saga o ludziach ziemi” opowiada o życiu na kujawskiej wsi przez cały XIX w., opisując następowanie pokoleń, zmiany społeczne i kulturowe. Panel będzie próbą odpowiedzi na pytanie, na ile powieść, która przez lata budowała obraz polskiej wsi, stanowi punkt odniesienia dla współczesnych czytelników, ale przede wszystkim pisarzy, zajmujących się tematem wsi z perspektywy badawczej, dokumentacyjnej i literackiej. Spotkanie poprowadzi Błażej Wandtke.

Wydarzenia towarzyszące:
15 czerwca (niedziela) godz. 11:00 BRAK MIEJSC
Muzeum Narodowe w Poznaniu, Al. Marcinkowskiego 9
Chłopi, chłopki, Chełmoński – o sztuce z dziennikarką i etnografką
Pasterka igrająca z nićmi babiego lata, śniadanie na trawie przy spektaklu żywej natury, parobek przy pracy w nimbie wschodzącego słońca – to tylko kilka migawek z ikonicznych dzieł Chełmońskiego, dokumentujących życie chłopów. Jak bardzo te obrazy odbiegają od wstrząsających historii opisywanych przez Joannę Kuciel-Frydryszak w bestsellerowych „Chłopkach”? Różni je właściwie sto lat, ale czy w XIX wieku realia były inne? Spotkanie z autorką wspomnianej książki oraz etnografką, przybliży obyczajowość polskiej wsi i pozwoli zweryfikować wizję artysty. Uczestniczki: Joanna Kuciel-Frydryszak, dr hab. Joanna Minksztym (Muzeum Kultur Świata, oddział MNP), prowadzenie Aleksandra Sobocińska. Bilety w Muzeum Narodowym w Poznaniu- wyprzedane. Wystawa czynna do 29 czerwca.

15 czerwca (niedziela) godz. 15.00 i 17.00
Dom Książki. Restauracja Strona, ul. Gwarna 13 a
Reymont na widelcu – prelekcja
O kuchni chłopskiej opowie w Domu Książki Paweł Salamon, szef kuchni restauracji Strona. Wstęp wolny.

Ponadto w trakcie całego Festiwalu w restauracji będzie dostępne menu inspirowane potrawami, jakie spotykamy na kartach „Chłopów”, przygotowane specjalnie na tę okazję.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Reymont. Interwencje.