Dzieciństwo na trzepaku

od 15 września do 24 listopada

Dzieciństwo na trzepaku

A gdyby tak przeczytać po latach ulubione książki z dzieciństwa? Jeszcze raz spotkać się z Dudusiem, Tolkiem Bananem, Gabrysią Borejko i szympansem Tytusem? Podsunąć dzieciom i nastolatkom ulubione książki z młodości ich rodziców i dziadków? „Dzieciństwo na trzepaku” w Bibliotece Raczyńskich to interdyscyplinarna kampania promująca czytelnictwo, skoncentrowana wokół temu dzieciństwa w PRL. Projekt dofinansowywany jest ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Promocja Czytelnictwa”.

Zapraszamy do rozwiązania quizu, w którym można znaleźć swojego bliźniaka w literatury dla dzieci z czasów PRL: https://take.quiz-maker.com/QGUDVP38X

15 września – 24 listopada, Galeria Atanazego

Wystawa „Dzieciństwo na trzepaku”

wystawa czynna od poniedziałku do piątku od 10.00 do 19.30, w soboty 10.00-16.00

Bez smartfonów, komputerów, interaktywnych zabawek. Da się? Oczywiście! Zapraszamy na wystawę o dzieciństwie w PRL. Dla starszych będzie to podróż sentymentalna, dla młodszych – wyprawa do tajemniczego świata, w którym zabawki robiło się samemu, a w ramach zajęć szkolnych jeździło się na wykopki i sadzenie drzew. Na ekspozycji zobaczymy dawne zabawki, przedmioty codziennego użytku, meble i inne pamiątki z czasów Polski Ludowej.

Do współtworzenia wystawy zaprosiliśmy mieszkańców Poznania, którzy opowiedzieli nam o swoim dzieciństwie: jego smakach, trudach, ulubionych zabawach i miejscach. Wypowiedzi osób dorastających w PRL wzbogacają część merytoryczną o osobistą perspektywę i przywołują wspomnienia Poznania sprzed lat.

Ważnym elementem wystawy będą też opowieści o literaturze tamtych czasów i bohaterach, którzy cały czas- jak np. Pan Samochodzik, trwają w kulturze.

Przy okazji wystawy w mediach społecznościowych Biblioteki pojawi się cykl filmów o literaturze dla dzieci i młodzieży odczytanej po latach. Dowiemy się co łączy Pana Samochodzika z agentem 007? Dlaczego Adama Bahdaja można nazwać Adamem Słodowym polskiej literatury? Z jakich powodów lepiej było być dziewczyną w PRL, a nie w Polsce XIX-wiecznej, jak przydarzyło się bohaterce „Godziny pąsowej róży”? Literaturoznawcy z Zespołu ds. Badań nad Literaturą i Kulturą Dziecięcej WFPIK UAM odczytują po latach klasyki literatury młodzieżowej okresu PRL.

WYDARZENIA

Spotkanie z Filipem Springerem

20 września (środa) godz. 18.00, Biblioteka Raczyńskich sala 1

Z Filipem Springerem, reporterem, fotografem, autorem książek m.in. „13 pięter”, „Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL”, „Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast” porozmawiamy o przestrzennym dorobku i dziedzictwie epoki PRL. Spotkanie poprowadzi Natalia Raczkowska.

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Dzieciństwo na trzepaku”

23 września (sobota), g. 11.00, Biblioteka Raczyńskich hol

Wycieczka na zapisy zapisy@bracz.edu.pl , liczba miejsc ograniczona.

„Made in Poznań” Spotkanie z Lucjanem Morosem

4 października (środa), godz. 18.00, Biblioteka Raczyńskich, Filia Sztuki

Goplana, Herbapol, Modena, Pollena-Lechia, Przemysławka, Społem, Stomil, Tarpan i wiele innych. Z Lucjanem Morosem, historykiem, autorem książki „Made in Poznań” wybierzemy się w podróż po „ludowym” Poznaniu śladami znanych poznańskich marek.

„Ciocia Jadzia w PRL” Spotkanie z Elizą Piotrowską

14 października (sobota), g. 12.00, Biblioteka Raczyńskich, Filia Sztuki

Spotkanie z Elizą Piotrowską, autorką cyklu książeczek o Cioci Jadzi, wokół najnowszej książki „Ciocia Jadzia w PRL”. Spotkanie przeznaczone dla dzieci powyżej 6 lat.

„Ślepa kuchnia”. Spotkanie z Moniką Milewską

18 października (środa), g. 18.00, Biblioteka Raczyńskich Filia Sztuki

Z Moniką Milewską, poetką, antropolożką, wykładowczynią i autorką m.in. książki „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL” porozmawiamy o tym, co jadali Polacy w okresie PRL i związkach kulinariów z polityką. Prowadzenie Kalina Olejniczak.

Pop-upy z PRL-u. Warsztaty dla dzieci z Marią Wieczorek

4 listopada (sobota), g. 12.00, Biblioteka Raczyńskich, Filia Sztuki

Dla dzieci w wieku 9-12 lat, obowiązkowe zapisy: zapisy@bracz.edu.pl
Na zajęciach młodzi uczestnicy zapoznają się z przestrzennymi książkami-rozkładankami wydawanymi w PRL. 

„Nasz mały PRL”. Spotkanie z Witoldem Szabłowskim

15 listopada(środa), g. 18.00 , Biblioteka Raczyńskich Filia Sztuki

Dziesięć lat temu dziennikarz Witold Szabłowski wraz ze swoją rodziną przeprowadził eksperyment: przez pół roku żyć jak na przełomie 1981/1982 r. Bez internetu i telefonu. Z wąsami i trwałą. Jeżdżąc do pracy „maluchem” i jedząc dania z przepisów publikowanych przez „Przyjaciółkę”. Efektem tego eksperymentu jest książka „Nasz mały PRL. Pół roku w M-3 z trwałą, wąsami i maluchem”, która będzie tematem naszej rozmowy. Prowadzenie Katarzyna Wojtaszak.

Podwórko pełne gier sprzed lat. Warsztaty dla dzieci z Marią Wieczorek

18 listopada (sobota), g. 12.00, Biblioteka Raczyńskich, Galeria Atanazego

Dla dzieci w wieku 9-12 lat, obowiązkowe zapisy: zapisy@bracz.edu.pl
Kapsle, klasy, guma, państwa i sztekiel… Czy da się dobrze bawić bez smartfonów i komputerów? Oczywiście! Przekonają się o tym uczestnicy warsztatów.  

LEKCJE BIBLIOTECZNE DLA UCZNIÓW

Czas trwania: 60 minut

Miejsce: gmach główny Biblioteki Raczyńskich, Pl. Wolności 19

Dla kogo: uczniów szkół średnich – tematy lekcji wpisują się w podstawę programową języka polskiego, historii, historii i teraźniejszości

W kolejce i na trzepaku – życie codzienne w PRL (45-60 minut)

Lekcja przybliża realia życia dzieci dorastających w Polsce Ludowej. W czasie zajęć uczniowie zwiedzą wystawę „Dzieciństwo na trzepaku”, na której m.in. zobaczą replikę pokoju rodem z PRL oraz zbiór przedmiotów codziennego użytku z tego okresu (np. zabawki, tarcze szkolne, sprzęt RTV). Opowiemy o problemach, z którymi zmagali się obywatele PRL, i o dzieciństwie naznaczonym polityką, przejawiającą się np. obecnością propagandy socjalistycznej w książkach dla młodych czytelników. Ze względu na to, że lekcja jest integralną częścią wystawy „Dzieciństwo na trzepaku” będzie organizowana jedynie w czasie trwania ekspozycji tj. w terminie 15.09.-24.11.2023.

Zlustrowane słowa, czyli o cenzurze słów kilka (60 minut + 15 minut zwiedzania wystawy)

Lekcja poświęcona twórcom i dziełom zakazanym, ze szczególnym uwzględnieniem cenzury w PRL. Podczas zajęć omówimy historię, definicje oraz rodzaje cenzury. Poznamy autorów i dzieła, których po przejęciu władzy przez partię komunistycznie nie wolno było czytać, a także samemu wcielimy się w rolę cenzorów. Porozmawiamy o tym, czy cenzura funkcjonuje również dziś i czy współcześnie istnieją lektury, które są zakazane.

Marzenia Heli traktorzystki – propaganda komunistyczna dla dzieci (45 minut + 15 minut zwiedzania wystawy)

Co to jest socrealizm? Czym charakteryzuje się przekaz propagandowy? W czasie zajęć uczniowie poddadzą analizie propagandowe teksty kierowane do dzieci i młodzieży tworzone w okresie stalinizmu. Młodzi ludzie dowiedzą się, w jaki sposób komunistyczni propagandyści za pomocą tekstów literackich budowali kult Józefa Stalina, zachęcali do współzawodnictwa pracy i krzewili wiarę w socjalistyczny postęp. Lekcji towarzyszyć będzie pokaz oryginalnych książek i czasopism przechowywanych w zbiorach Archiwum Książki Dziecięcej.

Wielkie oczy króla Maciusia – mistrzowie ilustracji w PRL (60 minut + 15 minut zwiedzania wystawy)

Lekcja z zakresu edukacji artystycznej z elementami historii PRL, dotycząca powojennej ilustracji książek dla dzieci do 1989 roku, w szczególności mistrzów Polskiej Szkoły Ilustracji. Zajęcia są swego rodzaju podróżą w czasie zwłaszcza do lat 60. i 70. XX wieku. Mają charakter interdyscyplinarny, młodzi ludzie przyjrzą się niekiedy bogato ilustrowanym lekturom dzieciństwa swoich rodziców czy dziadków, zdobędą wiedzę o sztuce ilustracji osadzonej w specyficznym peerelowskim kontekście historyczno-politycznym i społecznym. Część teoretyczną uzupełniają warsztaty poświęcone internetowym źródłom informacji o sztukach wizualnych.

Kontakt w sprawie lekcji: informacja@bracz.edu.pl, tel. 61 88 58 918

Opracowanie merytoryczne i teksty wystawy: Joanna Brejwo, Agata Miśko

Opracowanie graficzne: Paulina Nowak

Aranżacja wystawy: Natalia Raczkowska

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Patronat medialny